ลัทธิบูชาบุคคลของเฮย์แดร์ แอลีเยฟ หรือที่เรียกว่า ลัทธิเฮย์แดร์ (อังกฤษ: Heydarism)[1][2] (อาเซอร์ไบจาน: heydərizm),[3] เป็นส่วนสำคัญของการเมืองและวัฒนธรรมของอาเซอร์ไบจานนับตั้งแต่เขาขึ้นดำรงตำแหน่งในปี 1993 และยังคงอยู่เรื่อยมาแม้จะเสียชีวิตไปแล้วในปี 2003 ที่ซึ่งบุตรชาย อิลฮัม แอลีเยฟ ขึ้นสืบทอดตำแหน่งของเขา[4][5] แอลีเยฟเป็นอดีตสมาชิกโปลิตบูโร และผู้นำสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาเซอร์ไบจานตั้งแต่ปี 1969 ถึงปี 1987 และขึ้นมาเป็นประธานาธิบดีแห่งอาเซอร์ไบจานในปี 1993 จากนั้นมา เขาได้วางแผนออกแบบระบบอัตตาธิปไตยที่มีตนเองเป็นผู้กุมอำนาจเด็ดขาด และพึ่งพาคนในครอบครัว สมาชิกในตระกูล และรายได้จากน้ำมันเป็นหลัก[6] แอลีเยฟถูกมองว่าเป็นผู้ละเมิดสิทธิมนุษยชน และเป็นผู้ตั้งระบบเผด็จการของตนเองขึ้นมา นักวิจารณ์บางส่วนถึงกับเรียกขานระบอบของเขาว่าเข้าข่ายเผด็จการเบ็ดเสร็จ[7][8]ในอาเซอร์ไบจาน แอลีเยฟได้รับการนำเสนอในรูปของ "ผู้นำแห่งชาติของชาวอาเซอร์ไบจาน" (national leader of the Azeri nation)[9] ทุกเมืองใหญ่เล็กในประเทศอาเซอร์ไบจาน ต้องมีถนนอย่างน้อยหนึ่งเส้นที่ตั้งชื่อตามเฮย์แดร์ แอลีเยฟ[10] รวมถึงถนนสายสำคัญในใจกลางเมืองบากู[11] นอกจากนี้ ข้อมูลทางการยังระบุว่ามีศูนย์และพิพิธภัณฑ์รวม 60 แห่งในประเทศที่ใช้ชื่อเขา[10]ลัทธิบูชาบุคคลของเขาถูกนำไปเปรียบกับลัทธิบูชาบุคคลที่มีในสหภาพโซเวียต โดยมีลักษณะของความกลัวอยู่ตลอดในประชาชน และมีการเซนเซอร์สื่ออย่างหนัก[12] และลัทธินี้ยังคงอยู่แม้เขาจะเสียชีวิตไปแล้ว Zafar Guliyev นักวิเคราะห์ชาวอาเซอร์ไบจาน ระบุว่าการแต่งตั้งอิลฮัม แอลีเยฟ บุตรชายของเขาขึ้นเป็นผู้สืบทอดในปี 2003 ยิ่งส่งเสริมลัทธิบูชาบุคคลของบิดาและยังเป็นการเขียนประวัติศาสตร์ยุคใหม่ของอาเซอร์ไบจานขึ้นใหม่[13]